Yönetici İşlev Becerileri
Sizlere bugün aslında toplumlar olarak yaşadığımız bütün sıkıntıların kaynağını ve çözüm önerisini sunsam bana ne dersiniz? Hadi canım oradan! gibi laflar gelir elbet. O zaman sorumu şöyle değiştireyim. Kaynağı değil ama kaynaklarından birinin çocukluktan hatta bebeklikten gelen yönetici işlevlerimizin iyi gelişmemiş olması desem? Şimdi biraz daha ılıman tarafa kaydık. Hadi o zaman sizleri ‘yönetici işlev becerileri’ hakkında biraz konuşmaya davet ediyorum.
Günümüzde ve hatta geçmişte öğrencilerle ilgili en çok yakınılan konulardan biri olan dikkat dağınıklığın elbette bir çok sebebi bulunmaktadır. Ama en önemli sebeplerinden birinin yönetici işlev becerilerindeki eksiklik olduğunu savunan uzmanların sayısı yadsınamayacak kadar fazladır. Peki uzmanlara göre nedir bu yönetici işlev becerileri? Genel hatlarıyla aşağıdaki 3 madde altında tanımlayabiliriz.
- Bilgileri kısa süreliğine bellekte tutmaya yarayan yeteneği temsil eden aktif bellek.
- Bireyin kendisini kontrol etme, odaklanma ve dikkat dağıtıcı ögeleri engelleyen öz denetim.
- Hataları tespit etme, düzeltme ve yaratıcılık yeteneğini temsil eden bilişsel esneklik.
Öğretmenler okullarda daha çok bu becerileri gelişmemiş çocuklarla karşı karşıya kalmakta ve eğer çocuğun öz denetimi zayıfsa en ufak bir dikkat dağınıklığı tüm odağını bozabilmektedir. Hatta Harvard Üniversitesi Çocuk Gelişim Merkezinin raporlarına göre, sınıfta bu becerileri eksik iki çocuk varsa bile sınıftaki öğrenme deneyimini kesintiye uğratabiliyor.
Öte yandan olabildiğince geliştirilmiş aktif bellek, öz denetim ve bilişsel esnekliğe sahip çocuklar daha iyi akademik performans sergiliyorlar. Daha da önemlisi hayatta koydukları hedeflere daha kolay ulaşabiliyorlar.
Yapılan son araştırmalar göstermektedir ki okul hayatına sağlam yönetici işlev becerileriyle başlamak, harfleri veya sayıları bilmekten daha fazla önem arz ediyor. ( Yapılan araştırmaları yazının sonunda kaynakça kısmına ekleyeceğim.)
Peki asıl can alıcı soruya gelelim, nasıl bu becerileri geliştirebiliriz? Cevap basit! Çocuğun spontane aktivitelerini desteklemek ve engel olmamak. Olağanüstü yöntemler veya materyaller icat etmeye gerek yok. Kendi başına bir şeyler yapmaya çalıştığında, ona yardım etmeye ve cesaretlendirmeye hazır olmak yeterli.
Son olarak eğitimde her şeyden daha üstün gözüken bu yönetici işlev becerilerini uygulamak ve topluma yaymak, toplumun refahı ve gelişimi için elzem gözükmektedir. Bu sebeple konu üzerine daha fazla eğilip birkaç yazı daha hazırlamayı planlamaktayım. Umarım ilgilenenlerin dikkatini çekecektir.
KAYNAKÇA:
- Celine Alvarez (2023). ‘Çocukluğun Doğal Yasaları’
- Harvard Üniversitesi Çocuk Gelişim Merkezi (2011). ‘Building The Brain’s ‘‘Air Traffic Control System’’
